Ευθύνες για τον αφανισμό
Ιστορική δικαίωση για την Ίμβρο και την Τένεδο από το Συμβούλιο της Ευρώπης

«Να γίνουν η Ίμβρος και η Τένεδος οι απτές αποδείξεις του σεβασμού της Τουρκίας στα δικαιώματα των πολιτών της και πρότυπο της ελληνο-τουρκικής συνεργασίας» ζητά από την Αγκυρα με ψήφισμά της η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Για ιστορική δικαίωση που ήλθε «έπειτα από 85 χρόνια λήθης και εγκατάλειψης» κάνουν λόγο οι εξόριστοι Ιμβριοι και Τενέδιοι.

Μεταξύ των μέτρων που προτείνονται με την έγκριση ψηφίσματος της Επιτροπής Νομικών Υποθέσεων και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

* Απόδοση στους αρχικούς ιδιοκτήτες των ακινήτων που απαλλοτριώθηκαν και δεν χρησιμοποιούνται για κοινωφελείς σκοπούς
* Αναστολή της διαδικασίας καταγραφής του κτηματολογίου επί δεκαετία ώστε να αποκατασταθούν οι αδικίες που οδήγησαν σε δημεύσεις περιουσιών
* Αμεση και αποτελεσματική αναγνώριση κληρονομικών δικαιωμάτων ανεξαρτήτως υπηκοότητας
* Απόδοση της τουρκικής υπηκοότητας στους γηγενείς κατοίκους των νησιών που εκδιώχθηκαν και στους απογόνους τους
* Επαναλειτουργία τουλάχιστον ενός ελληνικού σχολείου στην Ίμβρο
* Συγκεκριμένα άμεσα μέτρα για τη διάσωση της πολιτισμικής κληρονομιάς και του φυσικού κάλλους των νησιών
* Ακτοπλοϊκή σύνδεση μεταξύ των δύο νησιών καθώς και με ελληνικά λιμάνια
* Βελτίωση των υποδομών στα ελληνικά παραδοσιακά χωριά της Ίμβρου
* Καθιέρωση άτυπου τακτικού διαλόγου μεταξύ των τοπικών αρχών και των εκπροσώπων των κοινοτήτων των δύο νησιών
* Παρακολούθηση της εφαρμογής των προτεινόμενων μέτρων από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Το ψήφισμα αποτελεί την κατάληξη μίας διαδικασίας που ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε με πρωτοβουλία της αντιπροέδρου της Βουλής και επίτιμου μέλους της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης Έλσας Παπαδημητρίου και περιελάμβανε και τη σύνταξη ειδικής έκθεσης για τα δύο νησιά εκ μέρους του Ελβετού βουλευτή και Αντιπροέδρου της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Αντρεας Γκρος.

Με παρέμβασή του ενώπιον της Ολομέλειας ο κ. Γκρος επισήμανε «την ελληνική προέλευση και την ελληνική ταυτότητα των νησιών» και για «τη ζοφερή εικόνα που δίνουν τα χωριά-φαντάσματα, όπως είπε, εντελώς εγκαταλελειμμένα, σαν να έχει γίνει πρόσφατα πόλεμος».

Με το κείμενο του ψηφίσματος η Επιτροπή κατακρίνει τα μέτρα που πήρε η τουρκική κυβέρνηση, κυρίως κατά το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα, που είχαν ως συνέπεια την ερήμωση των νησιών. Γίνεται αναφορά στο κλείσιμο των ελληνικών σχολείων, στις απαλλοτριώσεις γης και κατασχέσεις περιουσιών, καθώς και σε διαφόρων μορφών παρενοχλήσεις των κατοίκων. Συνέπεια της όλης κατάστασης σε συνδυασμό με τον οικονομικό μαρασμό που ακολούθησε ήταν η μετανάστευση του ενεργού πληθυσμού που άφησε πίσω του στα νησιά μόλις 250, κατοίκους ηλικιωμένους στην πλειονότητά τους.

Προτρέπει, επίσης, την τουρκική ηγεσία «να αναλάβει θετικές δράσεις με στόχο τη διατήρηση του διπλού πολιτιστικού χαρακτήρα των νησιών και να υιοθετήσει θετική προσέγγιση προς τους ελληνικής καταγωγής κατοίκους και τους απογόνους τους».

Με τροπολογίες, διευκρινίσθηκαν σημεία του ψηφίσματος που αναφέρονταν σε «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη, όπως επιθυμούσαν με αίτημά τους Τούρκοι βουλευτές. Ύστερα από ελληνική παρέμβαση η Ολομέλεια συνεφώνησε τελικά με την έκφραση «μουσουλμανική μειονότητα με άτομα τουρκικής καταγωγής, Πομάκους και Ρομά», απορρίπτοντας τον όρο «τουρκική μειονότητα».

Οι βουλευτές ζητούν επίσης από την Ολομέλεια να καλέσει την Ελλάδα και την Τουρκία να ξεκινήσουν διάλογο και να ενεργοποιήσουν τους μηχανισμούς διαπραγμάτευσης, για να εξετάσουν διμερώς όλα τα θέματα που αφορούν τις μειονότητες, όπως προβλέπεται στη Συνθήκη της Λωζάννης. Η εν λόγω τροπολογία εγκρίθηκε, παρά την παρατήρηση της Αννας Μπενάκη-Ψαρούδα ότι είναι άτοπη καθ’ ότι έμμεσα ζητείται να ξανασυζητηθεί η Συνθήκη της Λωζάννης.

«Δεν συνέβη τίποτα στην Ίμβρο» ισχυρίζονται Τούρκοι βουλευτές

Έντονη ήταν η αντίδραση των παριστάμενων Τούρκων βουλευτών, οι οποίοι κατηγόρησαν τον εισηγητή για μη ισορροπημένη έκθεση, κάνοντας πολλές αναφορές στο ιστορικό παρελθόν μιλώντας αρνητικά για την Ελλάδα και υπογραμμίζοντας την ύπαρξη «τουρκικής μειονότητας στη Θράκη που δεν αναγνωρίζεται από την Ελλάδα, χώρα-μέλος της ΕΕ».

Ο κ. Γκρος σε απάντηση προς Τουρκάλα βουλευτή η οποία αρνούνταν ότι συνέβη οτιδήποτε στα δύο νησιά, δήλωσε ότι «η Συνθήκη της Λωζάννης αναφέρεται στο άρθρο 14 συγκεκριμένα στα δύο νησιά, οπότε η περίπτωσή τους πρέπει να αντιμετωπισθεί ξεχωριστά και με ιδιαίτερη προσοχή».

Υπερασπιζόμενος την έκθεσή του ο κ. Γκρος είπε χαρακτηριστικά: «Προτού μιλάτε θα πρέπει να ακούτε και αυτά που έχουμε να σας πούμε. Η Συνθήκη της Λωζάννης είναι το κοινό στοιχείο αναφοράς. Υπάρχει διάβρωση δημογραφική σε πολλά άλλα νησιά, όταν όμως υπάρχει και μονομερής πολιτισμική διάβρωση το πρόβλημα είναι μεγάλο, και για αυτό το πρόβλημα συζητούμε σήμερα. Όλοι μας θα πρέπει να είμαστε ανοιχτοί και να μην υψώνεται τους τόνους σε κάποιον που προσπαθεί να αναζητήσει και να δείξει την αλήθεια».

Ίμβριοι: Αναγνωρίζονται οι διωγμοί

Ο Ίμβριοι και οι Τενέδιοι «εκφράζουν τις ευχαριστίες τους στους Ευρωπαίους βουλευτές που ενέκριναν το ψήφισμα, στηρίζοντας με τη στάση τους τα Ευρωπαϊκά ιδεώδη της ελευθερίας, ισονομίας, ισοπολιτείας και πολυπολιτισμικότητας και δίνοντας παράλληλα στην Τουρκία την ευκαιρία να συμμετάσχει έμπρακτα σε αυτό τον πολιτικό πολιτισμό».

Όπως αναφέρουν «μετά από 85 χρόνια λήθης και εγκατάλειψης, οι εξόριστοι Ιμβριοι και Τενέδιοι δικαιώθηκαν για πρώτη φορά από ένα διεθνή οργανισμό» και τονίζουν ότι με αυτό τον τρόπο αναγνωρίζονται «οι διωγμοί που υπέστησαν οι Έλληνες κάτοικοι των νησιών».

«Από σήμερα, η Τουρκία, η Ελλάδα αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχουν ένα διεθνές κείμενο αναφοράς και μία ειδική έκθεση τα οποία θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όταν καθορίζουν τις πολιτικές τους σε σχέση με τα δύο μαρτυρικά νησιά» καταλήγει η σχετική ανακοίνωσή του Συλλόγου Ιμβρίων.